گواتر

بزرگ شدن غده تیروئید به هر علت ” گواتر ” نامیده می شود، به نظر می رسد که علت اصلی بیماری کمبود ید در مواد غذایی باشد و بزرگ شدن تیروئید ، واکنش جبرانی بدن برای استفاده بیشتر از ید وارد شده به بدن است.
در چند دهه اخیر، افزون ید به نمک طعام سبب پیشگیری و شاید ریشه کن کردن این نوع گواتر در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکا شده است

بزرگ شدن غده تیروئید به هر علت ” گواتر ” نامیده می شود، به نظر می رسد که علت اصلی بیماری کمبود ید در مواد غذایی باشد و بزرگ شدن تیروئید ، واکنش جبرانی بدن برای استفاده بیشتر از ید وارد شده به بدن است.
در چند دهه اخیر، افزون ید به نمک طعام سبب پیشگیری و شاید ریشه کن کردن این نوع گواتر در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکا شده است.
انسان ید را از مواد غذایی، حیوانی و گیاهی دریافت می کند و آن را به راحتی از راه دستگاه گوارش جذب و توسط غده تیروئید می گیرد و مازاد آن از راه ادرار دفع می کند.
یافته های پزشکی نشان می دهد در مناطقی که خاک و آب آن دارای ید کافی نیست، میزان ید مواد غذایی برای صحت اعمال تیروئید کفایت نمی کند.
پزشکان معتقدند نیاز مطلوب روزانه به ید بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ میکروگرم است که اگر مصرف ید روزانه به کمتر از ۱۰۰ میکروگرم برسد، ممکن است گواتر بروز کند و در صورتی که به کمتر از ۵۰ میکروگرم برسد به بروز اختلات دیگر ناشی از کمبود ید منجر خواهد شد.
مطالعات انجام شده در ایران نشان می دهد، گواتر به صورت هایپرآندمیک در اکثر استانهای کشور وجود دارد، هر چند کم کاری تیرویید بسیار محدود و فقط در بعضی از مناطق کوهستانی گزارش شده است.
در مناطق کوهستانی اختلال در رشد جنسی ( قد و وزن )، عقب افتادگی روانی، کاهش ضریب هوشی ، علائم نورولوژیک غیر طبیعی ، کاهش شنوایی و اختلال در اعمال سایکوموتور گزارش شده است.
اکثرا” تنها تظاهر کمبود ید گواتر است و علائم بالینی کم کاری تیروئید موجود نیست.
کارشناسان در این زمینه، اندازه گیری ید ادرار را یک شاخص اساسی و مهم برای تشخیص کمبود ید می دانند.
جهت بررسی کمبود ید در یک منطقه، بهترین شاخص تعیین میزان دفع شده در نمونه ادرار صبحگاهی دانش آموزان مدارس آن منطقه است.
متداولترین روش پیشگیری از بروز این بیماری، استفاده از نمک ید دار است که در همه سنین استفاده می شود و بجای نمک معمولی و به همان میزان مورد استفاده قرار می گیرد، هیچ منعی برای استفاده از آن در بارداری وجود ندارد و در بعضی مناطق دنیا به آب آشامیدنی و یا آرد نانوایی نیز ید اضافه می شود.
استفاده از نمک ید دار سبب پیشگیری از بروز گواتر و احتمالا” توقف رشد بسیاری از گواترهای کوچک می شود ، با این وجود تاثیری در کاهش اندازه گواترهای بزرگتر ( آنها که بدون به عقب بردن سر از نزدیک یا دور دیده می شوند ) نمی گردد.
برای درمان این نوع گواترها، تجویز هورمونهای تیروئید توصیه می شود.
پزشکان بهترین فرآورده های تیروئیدی را قرصهای لووتیروکسین سدیم می دانند که با مقادیر ۱۰۰ تا ۲۰۰ میکروگرم ( یک یا دو قرص ) در روز سبب کاهش اندازه گواتر می شود.
مصرف این دارو در موارد حاملگی و شیردهی مانعی ندارد و درمان جراحی نیز ضروری نیست؛ مگر در مواردی که اندازه گواتر سبب بروز علائم انسدادی شده و یا موارد استثنایی دیگری وجود داشته باشد.
در این صورت بهتر است برای جلوگیری از عود گواتر ، بیمار تا پایان عمر از فرآورده های تیروییدی استفاده کند.سایت پزشکان ایران