تعریف بیماری فاویسم : فاویسم یک بیماری ارثی خونی می باشد که به علت کمبود یکی از آنزیم های گلبول قرمز ایجاد می شود. این بیماری وابسته به جنس بوده و بیشتر در جنس مذکر دیده می شود. بیماران در حالت عادی کاملا طبیعی بوده و هیچگونه علامتی ندارند مگر آنکاه با مواد خوراکی مانند مانند باقلا مواجهه پیدا کنند که در این صورت دچار علائم حاد بیماری می شوند.
تعریف بیماری فاویسم : فاویسم یک بیماری ارثی خونی می باشد که به علت کمبود یکی از آنزیم های گلبول قرمز ایجاد می شود. این بیماری وابسته به جنس بوده و بیشتر در جنس مذکر دیده می شود. بیماران در حالت عادی کاملا طبیعی بوده و هیچگونه علامتی ندارند مگر آنکاه با مواد خوراکی مانند مانند باقلا مواجهه پیدا کنند که در این صورت دچار علائم حاد بیماری می شوند.
علایم بیماری فاویسم:
24 تا 48 ساعت پس از خوردن مواد اکسیدان ( موادی که اکسیژن در آنها زیاد تولید می‌شود. همین امر باعث می‌شود که گلبول‌های قرمز از بین بروند یا پاره شوند) مانند باقلا یا مصرف سایر داروهای خاص مانند آسپیرین با دوز بالا، داروهای ضدمالاریا، ویتامین K ،مصرف برخی از آنتی‌‌بیوتیک‌ها، نفتالین، حنا و عوامل عفونی فرد به طور ناگهانی دچار تب خفیف، بی حالی، رنگ پریدگی، حالت تهوع و گاهی استفراغ، قرمز یا تیره رنگ شدن ادرار (به رنگ چای پررنگ) و گاهی درد شکم یا کمر می‌شود. در صورت عدم درمان مناسب، احتمال آسیب دیدن کلیه‌ها و ایجاد نارسایی کلیوی و نیز کم خونی شدید و صدمات حاصل از آن وجود دارد.
نکته : در صورت وجود یک فرد مبتلا در خانواده بررسی برای همه افراد خانواده خصوصا فرزندان دیگر (اعم از پسر و دختر) لازم است. همچنین توصیه می شود سایر افراد مذکر بستگان نزدیک (شامل پسرخاله، پسر دائی، پسر عمو و پسر عمه) نیز بررسی شوند.
در ایران، فاویسم، بومی سواحل دریای خزر است. کانون‌هایی از بیماری هم در سواحل خلیج فارس به‌ویژه مناطق جنوب و جنوب شرقی ، فسا و فیروزآباد فارس و روستاهای شمالی ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان نیز دیده می‌شود.
سن شیوع این بیماری هم یک تا 10 سالگی است، اما بیشتر مبتلایان در رده سنی زیر 5 سال قرار دارند. در کودکان زیر یک سال نیز ممکن است بیماری از طریق خوردن شیر مادر اتفاق بیفتد
نکات مهم :فاویسم با آلرژی تفاوت دارد یعنی کسانی که فاویسمی هستند، فکر نکنند که در مقابل غذاهای دیگر هم حساسند یا آلرژی دارند.
24 تا 48 ساعت پس از خوردن مواد اکسیدان ( موادی که اکسیژن در آنها زیاد تولید می‌شود. همین امر باعث می‌شود که گلبول‌های قرمز از بین بروند یا پاره شوند) مانند باقلا یا مصرف سایر داروهای خاص مانند آسپیرین با دوز بالا، داروهای ضدمالاریا، ویتامین K ،مصرف برخی از آنتی‌‌بیوتیک‌ها، نفتالین، حنا و عوامل عفونی فرد به طور ناگهانی دچار تب خفیف، بی حالی، رنگ پریدگی، حالت تهوع و گاهی استفراغ، قرمز یا تیره رنگ شدن ادرار (به رنگ چای پررنگ) و گاهی درد شکم یا کمر می‌شود. در صورت عدم درمان مناسب، احتمال آسیب دیدن کلیه‌ها و ایجاد نارسایی کلیوی و نیز کم خونی شدید و صدمات حاصل از آن وجود دارد.
نکته : در صورت وجود یک فرد مبتلا در خانواده بررسی برای همه افراد خانواده خصوصا فرزندان دیگر (اعم از پسر و دختر) لازم است. همچنین توصیه می شود سایر افراد مذکر بستگان نزدیک (شامل پسرخاله، پسر دائی، پسر عمو و پسر عمه) نیز بررسی شوند.
در ایران، فاویسم، بومی سواحل دریای خزر است. کانون‌هایی از بیماری هم در سواحل خلیج فارس به‌ویژه مناطق جنوب و جنوب شرقی ، فسا و فیروزآباد فارس و روستاهای شمالی ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان نیز دیده می‌شود.
سن شیوع این بیماری هم یک تا 10 سالگی است، اما بیشتر مبتلایان در رده سنی زیر 5 سال قرار دارند. در کودکان زیر یک سال نیز ممکن است بیماری از طریق خوردن شیر مادر اتفاق بیفتد
نکات مهم :فاویسم با آلرژی تفاوت دارد یعنی کسانی که فاویسمی هستند، فکر نکنند که در مقابل غذاهای دیگر هم حساسند یا آلرژی دارند.
اقدامات که والدین کودک مبتلا به فاویسم باید انجام دهند1. شناخت دقیق عواملی که موجب بروز حملات بیماری می‌شوند از جمله مصرف باقلا و برخی داروهای خاص و پرهیز از مصرف خودسرانه آنها.
2. برای تسکین درد یا پایین آوردن تب کودکتان، هرگز به او آسپرین ندهید. از استامینوفن، فقط با مقداری که پزشک تجویز کرده است بهره بگیرید.
3. در صورت مراجعه به پزشک و یا مراکز درمانی ابتلا به فاویسم را اعلام کنید تا داروهای بی خطر برای فرزندتان تجویز شود.
4. از مصرف نفتالین و حشره کش خودداری کنید.
5. کودک مبتلا به فاویسم نمی‌تواند و نباید خون خود را اهدا کند.
6. فرزندتان باید از خوردن سبزیجات زیاد و بیش از حد معمول پرهیز کند.
7. اگر مادری هستید که به کودکتان شیر می‌دهید هرگز باقلا و آسپرین نخورید و در مورد مصرف سایر داروها نیز با پزشک مشورت کنید.
8. در صورت بروز حمله فاویسم به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه نمایید.
9. برخی از بیماران که میزان فعالیت آنزیمی در آنها بسیارکم است با استنشاق بوی باقلای تازه و در مواردی حتی عبور از کنار مزرعه باقلا و یا خضور در خانه ای که در آن باقلا پاک شده است باعث بروز همولیز می شود. بنابراین پرهیز از مواجهه به معنی نخوردن آن به تنهائی نیست.
10. معمولاً درمان با تجویز سرم به مقدار کافی و در صورت نیاز تزریق خون بر حسب نظر پزشک صورت می گیرد .
11. هر چند خطر بروزعارضه فاویسم پس از ده سالگی کاهش می یابد، اما بهتراست همیشه مراقب او باشید.
2. برای تسکین درد یا پایین آوردن تب کودکتان، هرگز به او آسپرین ندهید. از استامینوفن، فقط با مقداری که پزشک تجویز کرده است بهره بگیرید.
3. در صورت مراجعه به پزشک و یا مراکز درمانی ابتلا به فاویسم را اعلام کنید تا داروهای بی خطر برای فرزندتان تجویز شود.
4. از مصرف نفتالین و حشره کش خودداری کنید.
5. کودک مبتلا به فاویسم نمی‌تواند و نباید خون خود را اهدا کند.
6. فرزندتان باید از خوردن سبزیجات زیاد و بیش از حد معمول پرهیز کند.
7. اگر مادری هستید که به کودکتان شیر می‌دهید هرگز باقلا و آسپرین نخورید و در مورد مصرف سایر داروها نیز با پزشک مشورت کنید.
8. در صورت بروز حمله فاویسم به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه نمایید.
9. برخی از بیماران که میزان فعالیت آنزیمی در آنها بسیارکم است با استنشاق بوی باقلای تازه و در مواردی حتی عبور از کنار مزرعه باقلا و یا خضور در خانه ای که در آن باقلا پاک شده است باعث بروز همولیز می شود. بنابراین پرهیز از مواجهه به معنی نخوردن آن به تنهائی نیست.
10. معمولاً درمان با تجویز سرم به مقدار کافی و در صورت نیاز تزریق خون بر حسب نظر پزشک صورت می گیرد .
11. هر چند خطر بروزعارضه فاویسم پس از ده سالگی کاهش می یابد، اما بهتراست همیشه مراقب او باشید.
سایت وزارت بهداشت