تعریف صرع : صرع یک بیماری مزمن مغز و اعصاب می باشد که معمولاً بصورت تشنج و یا حواس پرتی است که در مدت زمان کوتاه اتفاق می افتد .حمله صرعی معمولا بصورت ناگهانی و تقریباً بدون هیچ علامت هشدار دهنده ای آغاز و چند دقیقه به طول می انجامد و فرد پس از آن ، از حوادث بوقوع پیوسته چیزی بیاد نمی آورد
تعریف صرع : صرع یک بیماری مزمن مغز و اعصاب می باشد که معمولاً بصورت تشنج و یا حواس پرتی است که در مدت زمان کوتاه اتفاق می افتد .حمله صرعی معمولا بصورت ناگهانی و تقریباً بدون هیچ علامت هشدار دهنده ای آغاز و چند دقیقه به طول می انجامد و فرد پس از آن ، از حوادث بوقوع پیوسته چیزی بیاد نمی آورد
اهمیت بیماری
در دنیا تقریبا در هر هزار نفر 5 نفر مبتلا به صرع می باشند و این رقم در کودکان به 15 درصد می رسد و در حدود 7 تا 8 درصد افراد در طول زندگی خود یک یا چند بار دچار تشنج می گردند که اغلب همراه با تب است . در ایران قریب ۶۰۰هزار تن به صرع یا حملات دوره‌ای الکتریکی داخل مغز، مبتلا هستند. افراد بسیاری با صرع به دنیا می‌آیند اما این بیماری در هر سنی به ویژه پس از آسیب به سلول‌های مغزی بر اثر ضربه مغزی، مننژیت یا یک سکته مغزی خفیف، می‌تواند بروز کند بیش از ۳۰درصد بیماران به صرع دائم مبتلا هستند
در دنیا تقریبا در هر هزار نفر 5 نفر مبتلا به صرع می باشند و این رقم در کودکان به 15 درصد می رسد و در حدود 7 تا 8 درصد افراد در طول زندگی خود یک یا چند بار دچار تشنج می گردند که اغلب همراه با تب است . در ایران قریب ۶۰۰هزار تن به صرع یا حملات دوره‌ای الکتریکی داخل مغز، مبتلا هستند. افراد بسیاری با صرع به دنیا می‌آیند اما این بیماری در هر سنی به ویژه پس از آسیب به سلول‌های مغزی بر اثر ضربه مغزی، مننژیت یا یک سکته مغزی خفیف، می‌تواند بروز کند بیش از ۳۰درصد بیماران به صرع دائم مبتلا هستند
علائم و تظاهرات صرع بسیار متنوع است. اما حملات در یک یا چند مشخصه زیر که عود کننده و غیر ارادی هستند اشتراک دارند:
1)- بیماری ناگهانی بوده و به صورت حمله در بیمار ظاهر می گردد.
2)- اراده بیمار در بروز آن دخالتی ندارد.
3)- تغییر در سطح هوشیاری ایجاد می گردد.
4)- حمله تکرار می شود و زمان آن گاهی کوتاه است و بهبودی سریع صورت می گیرد.
5) - فواصل بین حمله ممکن است که چند دقیقه ، چند هفته و حتی گاهی سالها طول بکشد.
6) -گاهی علائم هشدار دهنده قبل از شروع حمله وجود دارد ولی د راکثر موارد علائم هشدار دهنده ای ندارد.
1)- بیماری ناگهانی بوده و به صورت حمله در بیمار ظاهر می گردد.
2)- اراده بیمار در بروز آن دخالتی ندارد.
3)- تغییر در سطح هوشیاری ایجاد می گردد.
4)- حمله تکرار می شود و زمان آن گاهی کوتاه است و بهبودی سریع صورت می گیرد.
5) - فواصل بین حمله ممکن است که چند دقیقه ، چند هفته و حتی گاهی سالها طول بکشد.
6) -گاهی علائم هشدار دهنده قبل از شروع حمله وجود دارد ولی د راکثر موارد علائم هشدار دهنده ای ندارد.
تفاوت صرع و تشنج :با اینکه صرع علت بسیاری از تشنج هاست اما صرع با تشنج تفاوت دارد. کودکی که یک بار تشنج کرده است یک کودک صرعی نیست بلکه ممکن است علل بسیار زیادی بتوان برای تشنج او پیدا کرد مثلا ابتلا به تب بالا ممکن است سبب کاهش سطح هوشیاری شود. به این حالت تشنج ناشی از تب گفته می شود.این تشنجها نشانه ای از صرع نیستند و معمولاً با افزایش سن محو می شوند و با عواملی مثل گلودرد یا دندان در آوردن ارتباط دارد. خوشبختانه اکثر بچه ها وقتی بزرگ شده و به سن مدرسه می رسند دیگر دچار این تشنج نمی شوند.
انواع صرع:
صرع عمومی یا بزرگ
در این مواقع کودک هوشیاریش را از دست می دهد. ممکن است گریه کند یا به زمین بیفتد و همچنین ممکن است کنترل ادرار یا مدفوع خود را از دست بدهد. در این گونه تشنجها تمام بدن کودک می لرزد، احتمالاً چشمانش به بالا منحرف می شود و دهانش پر از کف خواهد شد.
در این مواقع کودک هوشیاریش را از دست می دهد. ممکن است گریه کند یا به زمین بیفتد و همچنین ممکن است کنترل ادرار یا مدفوع خود را از دست بدهد. در این گونه تشنجها تمام بدن کودک می لرزد، احتمالاً چشمانش به بالا منحرف می شود و دهانش پر از کف خواهد شد.
صرع کوچکدر این حملات از آنجایی که طول حمله کوتاه است و چند ثانیه طول می کشد لذا کودک بیدار می ماند و ممکن است به کاهش هوشیاری او توجهی نشود. ممکن است کودک به نقطه ای خیره شود و به سرعت پلک بزند.ممکن است کودک حرکاتی شبیه جویدن انجام دهد و یا در صورتش حرکات سریع لرزشی دیده شود.
مراحل حملات صرع :مرحله اول، تمام عضلات فرد منقبض شده و مثل چوب خشک شده و در پی آن به زمین می خورد .
مرحله دوم چند ثانیه بعد از مرحله اول دچار تشنج ها و تکانهای متعدد در تمام بدن می شود . در این مرحله کف از دهان بیمار خارج شده و ممکن است ادرار و مدفوع وی دچار بی اختیاری گردد .
مرحله سوم پس از حدود یک دقیقه به حالت اغماء می رود . در انتها فرد بهوش آمده و ممکن است به خواب طبیعی برود .
مرحله دوم چند ثانیه بعد از مرحله اول دچار تشنج ها و تکانهای متعدد در تمام بدن می شود . در این مرحله کف از دهان بیمار خارج شده و ممکن است ادرار و مدفوع وی دچار بی اختیاری گردد .
مرحله سوم پس از حدود یک دقیقه به حالت اغماء می رود . در انتها فرد بهوش آمده و ممکن است به خواب طبیعی برود .
روش‌های پیشگیری در بروز صرع
راه خاصی برای پیشگیری از به وجود آمدن صرع وجود ندارد اما سازمان بهداشت جهانی 6 گام اساسی برای پیشگیری از ابتلا به صرع را مراقبت‌های پیش از تولد، زایمان بی‌خطر، کنترل تب در کودکان، کاهش ضربه مغزی، کنترل بیماری‌های عفونی و انگلی، و مشاوره ژنتیک بیان کرده اند.
نکته : براى یک زن مبتلا به صرع، ضرورت دارد قبل از باردارى و در دوران باردارى تحت نظر یک پزشک متخصص قرار گیرد. اگر زن مصروعى که داروى ضد صرع مصرف مى کند، تصمیم به باردارى بگیرد، باید قبل از آن خوردن اسید فولیک مکمل (4 تا 5 میلى گرم در روز) را شروع کند، زیرا ثابت شده است که مکمل اسید فولیک قادر است خطر به وجود آمدن اختلالات عصبى را در جنین کاهش دهد.
راه خاصی برای پیشگیری از به وجود آمدن صرع وجود ندارد اما سازمان بهداشت جهانی 6 گام اساسی برای پیشگیری از ابتلا به صرع را مراقبت‌های پیش از تولد، زایمان بی‌خطر، کنترل تب در کودکان، کاهش ضربه مغزی، کنترل بیماری‌های عفونی و انگلی، و مشاوره ژنتیک بیان کرده اند.
نکته : براى یک زن مبتلا به صرع، ضرورت دارد قبل از باردارى و در دوران باردارى تحت نظر یک پزشک متخصص قرار گیرد. اگر زن مصروعى که داروى ضد صرع مصرف مى کند، تصمیم به باردارى بگیرد، باید قبل از آن خوردن اسید فولیک مکمل (4 تا 5 میلى گرم در روز) را شروع کند، زیرا ثابت شده است که مکمل اسید فولیک قادر است خطر به وجود آمدن اختلالات عصبى را در جنین کاهش دهد.
کمکهای اولیه در بیماران صرعی :
کمک های اولیه ای که یک فرد امدادگر برای بیمار صرعی می تواند انجام دهد عبارتند از :
1) آرامش خود را حفظ کنید ، اطراف کودک را از چیزهایی مثل میز و صندلی خالی کنید و به آرامی شانه ها و سر او را بگیرید تا دامنه حرکت وی کم شود و به سر وی آسیب نرسد (محکم نگیرید که مانع حرکات او شوید)
2) در اثر تکانهای شدید ممکن است مریض دچار ضربه مغزی شود و بهتر است زیر سر وی جسم نرمی مثل بالشت بگذارید .
3) کودک را به پهلو بخوابانید تا از خفگی ناشی از انسداد مجاری تنفسی جلوگیری شود اگر دهان بیمار بسته بود سعی نکنید آن را باز کنید ولی اگر دهان بیمار باز بود جسم نرمی مانند لاستیک یا دستمال را بین دندانهای بیمار قرار دهید تا از گازگرفتن احتمالی زبانش جلوگیری شود . در ضمن اینکار باید توجه داشته باشید که زبان مریض به عقب نیفتاده و راههای هوایی را مسدود نکند .
4) بند لباسهایی که کودک به تن دارد را شل کنید و دکمه های پیراهنش را باز کنید.
5) مطمئن شوید کودک نفس می کشد اگر تنفس طبیعی است نیازی به تنفس مصنوعی نمی باشد .
6) بعد از رفع حمله به بیمار استراحت داده و همچنین مایعات شیرین به او بخورانید
7) در ضمن در صورتی که بیمار کنترل ادرار و مدفوع خود را از دست داد او را با چیزی بپوشانید تا پس از بهبودی , از اینکه دیگران وی را در آن وضع دیده اند ناراحت نشود .
کمک های اولیه ای که یک فرد امدادگر برای بیمار صرعی می تواند انجام دهد عبارتند از :
1) آرامش خود را حفظ کنید ، اطراف کودک را از چیزهایی مثل میز و صندلی خالی کنید و به آرامی شانه ها و سر او را بگیرید تا دامنه حرکت وی کم شود و به سر وی آسیب نرسد (محکم نگیرید که مانع حرکات او شوید)
2) در اثر تکانهای شدید ممکن است مریض دچار ضربه مغزی شود و بهتر است زیر سر وی جسم نرمی مثل بالشت بگذارید .
3) کودک را به پهلو بخوابانید تا از خفگی ناشی از انسداد مجاری تنفسی جلوگیری شود اگر دهان بیمار بسته بود سعی نکنید آن را باز کنید ولی اگر دهان بیمار باز بود جسم نرمی مانند لاستیک یا دستمال را بین دندانهای بیمار قرار دهید تا از گازگرفتن احتمالی زبانش جلوگیری شود . در ضمن اینکار باید توجه داشته باشید که زبان مریض به عقب نیفتاده و راههای هوایی را مسدود نکند .
4) بند لباسهایی که کودک به تن دارد را شل کنید و دکمه های پیراهنش را باز کنید.
5) مطمئن شوید کودک نفس می کشد اگر تنفس طبیعی است نیازی به تنفس مصنوعی نمی باشد .
6) بعد از رفع حمله به بیمار استراحت داده و همچنین مایعات شیرین به او بخورانید
7) در ضمن در صورتی که بیمار کنترل ادرار و مدفوع خود را از دست داد او را با چیزی بپوشانید تا پس از بهبودی , از اینکه دیگران وی را در آن وضع دیده اند ناراحت نشود .
باور غلط در باره صرع :خیلی‌ها فکر می‌کنند، مبتلایان به صرع، هرگز نمی‌توانند زندگی عادی داشته باشند و حتی بسیاری، از این بیماران وحشت دارند
این باور غلط است زیرا از هر 10 نفر مبتلا 8 نفر زندگی کاملا عادی دارند ، بیماری صرع در اکثر موراد با دارو قابل کنترل است .
این باور غلط است زیرا از هر 10 نفر مبتلا 8 نفر زندگی کاملا عادی دارند ، بیماری صرع در اکثر موراد با دارو قابل کنترل است .
وزارت بهداشت