رازیانه گیاهی است معطر، علفی و دوساله که ارتفاع آن تا ۲ متر میرسد ساقه آن دارای شیارهای همدریف و موازی میباشد برگهای آن نازک و نخی مانند شوید است گلهای رازیانه زرد و بهصورت خوشه در انتهای ساقه ظاهر میشود. بوته رازیانه کوچک و به طول حدود ۸ میلیمتر و عرض ۳ میلیمتر بوده و دارای بوئی معطر و طعمی شیرین میباشد. رازیانه در مناطق مدیترانهای به خوبی رشد میکند و در ایران در مناطق شمالی کشور در دامنههای کوههای البرز بهطور خودرو میروید.
ترکیبات شیمیائی: رازیانه دارای حدود ۱۰% روغن، کمی مواد قندی و مسویلاژ و حدود ۴% اسانس میباشد. روغن رازیانه دریا ۴% اسید پال میتیک، ۲۲% اسید اولیئک، ۱۴% اسید لینوئیک و ۶۰% اسید پتروسلینیک میباشد. اسانس رازیانه که از تقطیر میوه آن بهوسیله بخار آب بهدست میآید مایعی است زرد.
در صد گرم برگ رازیانه تازه مواد زیر موجود است:
آب ۹۰ گرم پروتیئن ۲/۵ گرم چربی ۰/۴ گرم مواد نشاستهای ۴/۵ گرم کلسیم ۱۰۰ میلی گرم فسفر ۵۰ میلی گرم آهن ۲/۵ میلی گرم پتاسیم ۴۰۰ میلی گرم ویتامین آ ۳۵۰۰ واحد ویتامین ث ۳۰ میلی گرم
خواص داروئی:
رازیانه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. ریشه رازیانه گرمتر از بقیه قسمتهای گیاه است.
۱) رازیانه اثر زیاد کنده شیر را در زنان شیرده دارد و بدین منظور میتوان از دمکرده رازیانه استفاده کرد. ۲) اشتهاآور و مقوی است. ۳) نفخ و گاز معده را از بین میبرد. ۴) قاعدهآور است. ۵) برگهای رازیانه ادرارآور است. ۶) جوشانده ریشه رازیانه ملین مسهل است. ۷) روغن تخم رازیانه کرم روده را از بین میبرد. ۸) حالت تهوع را بر طرف میکند. ۹) برای برطرف کردن آسم، سرفه و تنگی نفس از دمکرده تخم رازیانه به مقدار سه فنجان در روز استفاده کنید. ۱۰) برای رفع اسهال رازیانه را با زیره سبز به نسبت مساوی دم کرده و به مریض بدهید. ۱۱) میتوان از رازیانه داروی ضد نفخ بهصورت زیر تهیه کرد: ۵ گرم پودر انیسون و ۵ گرم پودر زیره کرمان، ۵ گرم پودر تخم گشنیز و ۵ گرم پودر رازیانه را با هم مخلوط کرده در یک لیتر آب جوش بریزید و آن را به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید سپس آن را صاف کرده و کم کم بنوشید. ۱۲) رازیانه به علت داشتن هورمون زنانه رشد دخترها را جلو میاندازد. ۱۳) رازیانه مغز را فعال میکند. ۱۴) ریشه رازیانه دارای کومارین Coumarin میباشد. چون این ماده رقیقکننده خون است بنابراین آنهائی که مبتلا به تصلب شرائین یا انسداد رگها هستند میتوانند از جوشانده ریشه رازیانه استفاده کنند. ۱۵) دردهای مفاصل را برطرف میکند. ۱۶) اشتها را زیاد میکند. ۱۷) برای از بین بردن درد آرتروز روغن رازیانه را در محل درد بمالید.
طرز استفاده: ۱) دم کرده رازیانه: مقدار یک قاشق چایخوری رازیانه را کوبیده و در یک لیوان آب جوش بریزید و آن را به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید. 2) دم کرده برگ رازیانه: ۳۰ گرم برگ رازیانه را در یک لیتر آب جوش ریخته و به مدت ده دقیقه دم کنید. این دم کرده مقوی اعصاب بوده و هضم غذا را سریع میکند.
مضرات: رازیانه چون گرم است بنابراین برای گرممزاجها خوب نیست و اینگونه افراد باید آن را با سکنجبین بخورند بهطور که زیادهروی در مصرف رازیانه معده را سست کرده و تشنج میآورد. |